Öğretmen algılarına göre dönüşümcü liderlik ile örgütsel adanmışlık arasındaki ilişkinin analizi

Abstract

Bu araştırmanın amacı öğretmen görüşlerine göre dönüşümcü liderlik ve örgütsel adanmışlık arasındaki ilişkinin analizini yapmaktır. Bu amaç doğrultusunda, araştırmaya katılan öğretmenlerin çalıştıkları kurum müdürlerinin ne kadar dönüşümcü liderlik özellikleri sergiledikleri ve öğretmenlerin örgütlerine ne kadar bağlı oldukları ile ilgili görüşleri alınmıştır. Bu araştırma, betimsel ve ilişkisel bir araştırma olarak tasarlanmış olup karma yöntem kullanılarak yapılmıştır. Araştırmanın evrenini 2020-2021 eğitim-öğretim yılı süresince Mardin ili Kızıltepe ilçesinde resmi okullarda görevli olan 1757 ortaokul ve lise öğretmeni oluşturmaktadır. Örneklem ise 338 öğretmenden oluşmaktadır. Araştırmada nicel veri toplama araçları olarak, Bass ve Avolio (1992)'nun ölçeğinden yararlanarak Oran (2002) tarafından geliştirilen Dönüşümcü Liderlik Ölçeği, Allen ve Meyer (1997) tarafından geliştirilen ölçeğin uyarlanması ile elde edilen Karakuş (2005)'un Örgütsel Adanmışlık Ölçeği kullanılmıştır. Nitel veri toplamak için yedi soruluk yarı yapılandırılmış görüşme formu ve demografik bilgiyi elde etmek amacıyla kişisel bilgi formu veri toplama araçları olarak kullanılmıştır. Nicel verilerin analizi SPSS kullanılarak yapılmış olup Kolmogorov-Smirnov, Mann-Whitney, Kruskal-Wallis ve Spearman'ın Sıralama Korelasyon Katsayısı testleri uygulanmıştır. Nitel veri analizinde ise içerik analizi yöntemi tercih edilmiştir. Araştırma sonucunda, öğretmen görüşlerine göre okul yöneticilerinin çok yüksek seviyede dönüşümcü liderlik özellikleri sergiledikleri ortaya çıkmıştır. Alt boyutlar arasında en yüksek ortalamanın ideal etki boyutuna ait olduğu bulunmuştur. Bağımsız değişkenlerden cinsiyet, yaş, çalışılan kademe, eğitim düzeyi ve müdür ile çalışılan süre arasında anlamlı fark bulunmazken, dönüşümcü liderlik ile kıdem değişkeni arasında anlamlı fark bulunmuştur. Öğretmenlerin örgütsel adanmışlık düzeyleri incelendiğinde, adanmışlıklarının yüksek düzeyde olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Öğretmenler en çok duygusal olarak örgütlerine adanmış olduklarını belirtmişlerdir. Öğretmenlerin örgütsel adanmışlıkları ve bağımsız değişkenler arasında anlamlı fark bulunmamıştır. Dönüşümcü liderlik ile örgütsel adanmışlık arasındaki ilişki incelendiğinde, alt boyutlar ve genel düzeyde olumlu yönde güçlü ilişkiler tespit edilmiştir. Öğretmenlerle yapılan görüşmelerden elde edilen veriler de bu sonuçları desteklemektedir.

The purpose of this research is to analyze the relationship between transformational leadership and organizational commitment according to teachers' views. In line with this purpose, the opinions of the teachers participating in the research on how the principals of the institutions they work for exhibit transformational leadership characteristics and how committed the teachers are to their organizations were taken. This research was designed as a descriptive and relational research and was conducted using mixed method. The population of the research consists of 1757 secondary and high school teachers working in the Kızıltepe district of Mardin province during the 2020-2021 academic year. The sample consists of 338 teachers. Transformational Leadership Scale developed by Oran (2002) by using Bass and Avolio (1992) scale and Karakuş' (2005) Organizational Commitment Scale obtained by adapting the scale developed by Allen and Meyer (1997) were used as quantitative data collection tools in the research. A semi-structured interview form with seven questions was used to collect qualitative data and a personal information form was used to collect demographic information. The analysis of the quantitative data was made using SPSS and Kolmogorov-Smirnov, Mann-Whitney, Kruskal-Wallis and Spearman's Rank Correlation Coefficient tests were applied. In qualitative data analysis, the content analysis method was preferred. As a result of the research, it was revealed that school principals exhibited very high level of transformational leadership characteristics according to teachers' opinions. It was found that the highest mean among the sub-dimensions belonged to the ideal effect dimension. While there was no significant difference between the independent variables such as gender, age, level of employment, education level and the time worked with the principal, a significant difference was found between the transformational leadership and the seniority variable. When the organizational commitment levels of the teachers were examined, it was found that their commitment was at a high level. Teachers stated that they were most emotionally committed to their organizations. There was no significant difference between teachers' organizational commitment and independent variables. When the relationship between transformational leadership and organizational commitment was examined, strong positive relationships were found at the sub-dimensions and general level. Data obtained from interviews with teachers also support these results.