Okul İdarecileri ve Öğretmenlere Göre Proje Anadolu İmam Hatip Liselerinde Akademik Başarıyı Etkileyen Faktörler

Abstract

Ülkemizde Proje Anadolu İmam Hatip Liseleri yeni bir program olarak uygulanmaya başlanmıştır. Akademik başarı, öğrencilerin yalnızca bireysel çaba ve yetenekleri ile şekillenmeyip; dışsal faktörlerin etkileşimiyle de ortaya çıkmaktadır. Bu çalışmamız, Mardin ilinde bulunan Proje Anadolu İmam Hatip Liselerindeki Öğrencilerin akademik başarılarını etkileyen faktörleri ve söz konusu faktörlerin etki düzeylerini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu araştırmanın evrenini, Türkiye genelinde Proje Anadolu İmam Hatip Liselerinde görev yapan okul idarecileri ve öğretmenler oluşturmaktadır. Örneklemini ise maksimum çeşitlilik örneklemesi ile belirlenen farklı özelliklere (örneğin yaş, cinsiyet, branş ve görev türü) sahip 18 gönüllü katılımcı oluşturmaktadır. Araştırmada, veri toplama aracı olarak Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formları kullanılmıştır. Veriler 2023-2024 eğitim-öğretim yılı ikinci döneminde yüz yüze görüşme tekniği ile toplanmıştır. Görüşme verilerinin analizinde nitel analiz yöntemleri arasında yer alan içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Katılımcıların görüşleri doğrultusunda öğrencilerin akademik başarılarını etkileyen faktörler çok yönlü bir perspektiften ele alınmıştır. Katılımcılar okul idaresinin yönetim anlayışının ve okul kültürünün öğrenci akademik başarısı üzerinde etkili olduğunu ortaya koymuştur. Ayrıca okulun sağladığı fiziksel imkanlarının çeşitliliğinin ve sosyal-kültürel etkinliklerin öğrencilerin okula bağlılığını artırdığı ve akademik başarılarını da etkilediği belirlenmiştir. Aynı zamanda öğrenci ve veli profili akademik başarıyı etkileyen önemli faktörlerdendir; ailenin ilgisi, sosyo-ekonomik durumu, velilerin meslekleri gibi etkenler de başarıyı etkilemektedir. Öğretmen ve okul idaresinin atama usulleri, karma eğitim, meslek-kültür derslerinin bir arada işlenmesi gibi başarıyı etkileyen diğer faktörler arasında olduğu anlaşılmıştır. Sonuç olarak elde edilen veriler doğrultusunda Proje Anadolu İmam Hatip Liselerindeki öğrencilerin akademik başarıları okul, aile, birey ve çevresel gibi bütüncül faktörlerle şekillenmektedir.Project Anatolian Imam Hatip High Schools have recently been implemented as a new program in our country. Academic achievement is not shaped solely by students' individual efforts and abilities, but also emerges through the interaction of external factors. This study aims to identify the factors affecting the academic achievement of students in Project Anatolian Imam Hatip High Schools located in the province of Mardin and to determine the extent of their influence. The population of this research consists of school administrators and teachers working in Project Anatolian Imam Hatip High Schools across Turkey. The sample group includes 18 voluntary participants with diverse characteristics (such as age, gender, subject area, and role), determined through maximum variation sampling. Semi-structured interview forms were used as the data collection tool. Data were collected through face-to-face interviews during the second semester of the 2023–2024 academic year. For the analysis of the interview data, content analysis, one of the qualitative analysis methods, was used. Based on participants' opinions, the factors affecting students' academic achievement were addressed from a multidimensional perspective. Participants revealed that the management approach of the school administration and the school culture have an impact on student academic success. Additionally, it was determined that the variety of physical facilities provided by the school and socio-cultural activities increased students' attachment to the school and also influenced their academic performance. Furthermore, the student and parent profiles are also important factors affecting academic achievement. Elements such as parental involvement, socio-economic status, and parents' professions also influence student success. Other factors such as the appointment procedures of teachers and school administrators, co-education, and the integration of vocational and cultural courses were also found to affect academic achievement. In conclusion, based on the data obtained, the academic achievement of students in Project Anatolian Imam Hatip High Schools is shaped by holistic factors such as school, family, individual, and environmental elements.