Zâhid B. Muhammed'in Kitâb-ı Şem'î ve Sürûrî 'alâ Dîvân-ı Hâfız Adlı Eseri: İnceleme-Metin (104a-149b Vr.)

Abstract

Fars edebiyatının XIV. yüzyıl şairlerinden Hâfız-ı Şîrâzî'nin ünlü eseri olan Hâfız Dîvânı'na Sürûrî, Şem'î, Sûdî ve Konevî tarafından şerhler yazılmıştır. Bu çalışma Hâfız Dîvânı'na yapılan ve ilk şerh olarak kabul edilen Sürûrî'nin Şerh-i Dîvân-ı Hâfız ve ikinci şerh olarak da kabul edilen Şem'î'nin aynı adlı eseri hakkındadır. Tezde Zâhid b. Muhammed tarafından Sürûrî ve Şem'î şerhlerinin bir araya getirilmesiyle oluşturulan Kitâb-ı Şem'î ve Sürûrî ʿalâ Dîvân-ı Hâfız adlı eser incelenmiştir. Süleymaniye Kütüphanesi Nuruosmaniye Koleksiyonu 03962 numarada kayıtlı olan eserin tek bir nüshasına ulaşılmıştır. Bu nüshanın 104a-149b varak aralıkları transkribe edilmiş, buna göre Hâfız Dîvânı'ndan 74 gazelin beyit ve şerhine yer verilmiştir. Bu çalışma; giriş, üç bölüm ve sonuç kısımlarından oluşmaktadır. Girişte şerh kavramı ile ilgili bilgilere yer verilmiştir. Birinci bölümde Hâfız-ı Şîrâzî'nin hayatı, Dîvânı ve yapılan şerhler hakkında bilgi verilmiştir. İkinci bölümde Zâhid b. Muhammed ve eseri hakkında bilgi verilmiş ve eser çeşitli yönlerden tanıtılmıştır. Üçüncü bölümde ise eserin transkripsiyonlu (çeviri yazı) metni verilmiş, böylece eser günümüz okuyucusu için anlaşılır hale getirilmiştir.

Commentaries have been crafted on the renowned literary opus of Hafiz-i Shirazi, the Hafiz Diwan, by Sururi, Sham'i, Sudi, and Konewi, eminent poets of the 14th century Persian literature. This study accentuates the significance of Sururi's 'Sharh-i Diwan-i Hafiz,' recognized as the inaugural commentary, alongside Sham'i's subsequent commentary bearing the same title. Furthermore, the examination delves into the 'Kitab-i Sham'i and Sururi 'ala Diwan-i Hafiz,' compiled by Zahid bin Muhammad, amalgamating the commentaries of Sururi and Sham'i. Access to a solitary copy of this work, cataloged as number 03962 in the Nuruosmaniye Collection of the Süleymaniye Library, has been secured. Transcription of pages spanning from 104a to 149b of this copy has been executed, encompassing 74 couplets and accompanying commentaries derived from the Hafiz Diwan. The study is structured into introductory, three core chapters, and concluding sections. The introduction provides a discourse on the concept of commentary, elucidating its significance. The first chapter expounds on the biographical intricacies of Hafiz-i Shirazi, delineating his Diwan and the commentaries there of. Subsequently, the second chapter offers insights into Zahid bin Muhammad and his scholarly contribution, elucidating his work from multifaceted perspectives. Finally, the third chapter meticulously presents the text with transcriptional annotations, facilitating comprehension and interpretation of the work.