Mardin ekolojik koşullarında kışlık nohut (Cicer arietinum L.)'ta farklı dozlarda solucan gübresi ve leonardit uygulamalarının verim parametreleri üzerine etkisi

Abstract

Bu çalışma, 2019-2020 yetiştirme döneminde Mardin ekolojik koşullarında, farklı dozlarda leonardit (50, 100, 200 ve 400 kg da-1), solucan gübresi (150, 200, 250, 300 kg da-1) ve 10 kg da-1 inorganik gübrenin (20-20-0) nohut bitkisi üzerinde verim ve verimle ilgili özelliklere olan etkisinin belirlenmesi amacıyla kuru şartlarda yürütürmüştür. Çalışmada Azkan nohut çeşidi kullanılmıştır. Deneme tesadüf bloklarında faktöriyel deneme desenine göre üç tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Araştırmada, incelenen bitki boyu (cm), ilk bakla yüksekliği (cm), ana dal sayısı (adet bitki-1), bitkide bakla sayısı (adet bitki-1), bitkide tane sayısı (adet bitki-1), yüz tane ağırlığı (g), tane verimi (kg da-1), biyolojik verim (kg da-1), hasat indeksi (%) ve protein oranı (%) özelliklerinde leonardit, solucan gübresi ve inorganik gübre uygulama dozları arasında (% 0.5) önemli farklılıklar tespit edilmiştir. Tane verimi bakımından en yüksek verim 300 kg da-1 solucan gübresi uygulamalarında ve 286 kg da-1, en düşük verim 197 kg da-1 ile kontrol (0 kg da-1) uygulamalarından elde edilmiştir. İnorganik gübre uygulamalarında ise 243 kg da-1 olarak elde edilirken, 400 kg da-1 leonardit uygulamalarında ise ile 265 kg da-1 verim elde edilmiştir. Protein oranı % 19.3-22.5 arasında değişmiş olup en düşük protein oranı kontrol uygulamalarından, en yüksek protein oranı ise 300 kg da-1 solucan gübre uygulamalarından elde edilmiştir. Yüz tane ağırlığı 38.6-42.2 g arasında değişmiş olup en düşük değer kontrol uygulamalarında, en yüksek değer ise 300 kg da-1 solucan gübre uygulamalarından elde edilmiştir. Hasat indeksi % 27.0-35.7 arasında değişirken, en yüksek hasat indeksi 300 kg da-1 solucan gübre uygulamalarından, en düşük hasat indeksi ise kontrol uygulamalarından (0 kg da-1) elde edilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre Mardin bölgesi için birçok özellik bakımından en iyi sonuçlar 300 kg da-1 solucan gübre dozu uygulamalarından elde edilmiştir.In this study, different doses of leonardite (50, 100, 200 and 400 kg da-1), vermicompost (150, 200, 250, 300 kg da-1) and 10 kg da-1 inorganic fertilizer (20-20-0) was carried out in dry conditions in order to determine the effect on yield and yield-related characteristics on chickpea plant. Azkan chickpea variety was used in the study. The experiment was carried out in randomized blocks according to the factorial design with three replications. In the study, significant differences were found between leonardite, vermicompost and inorganic fertilizer application doses (0.5%) over plant height (cm), first pod height (cm), number of main branches (number plant-1), number of pods per plant (number plant-1), number of seeds per plant (number plant-1), hundred-seed weight (g), grain yield (kg da-1), biological yield (kg da-1), harvest index (%) and protein ratio (%). In terms of grain yield, the highest yield was obtained in 300 kg da-1 vermicompost applications and, the lowest yield was obtained from 197 kg da-1 control (0 kg da-1) applications in 286 kg da-1. While it was obtained as 243 kg da-1 in inorganic fertilizer applications, 265 kg da-1 yield was obtained in 400 kg da-1 leonardite applications. The protein rate varied between 19.3 and 22.5%, and the lowest protein rate was obtained from control applications, and the highest protein rate was obtained from worm manure applications at 300 kg da-1. Hundred grain weight varied between 38.6-42.2 g and the lowest value was obtained from control applications, and the highest value was obtained from 300 kg da-1 worm manure applications. While the harvest index varied between 27.0 and 35.7%, the highest harvest index was obtained from worm manure applications at 300 kg da-1, and the lowest harvest index was obtained from control applications (0 kg da-1). According to the results obtained, the best results in terms of many characteristics for the Mardin region were obtained from the application of 300 kg da-1 worm manure.