الأثر السلبي للروايات الضعيفة والموضوعة على التفسير في قصص الأنبياء نبي الله أيوب نموذجاً

Abstract

Bu çalışma, Allah Teâlâ'nın Kitabı'nın tefsirine, özellikle peygamber kıssalarına ilişkin birçok zayıf ve uydurma rivayetin olumsuz etkilerini ayırt etmeye ve açıklamaya yönelik temel bir zemin oluşturmayı amaçlamaktadır. Bu, tefsir ve hadis kitaplarındaki rivayetlerin izini sürerek tümevarım yöntemine ve metinleri analiz edip kökenlerini ve dayanaklarını açıklayarak eleştirel ve analitik yönteme dayanmaktadır. Ayrıca genel olarak peygamberlere ve elçilere dil uzatan ya da özellikle Allah'ın peygamberi Eyyûb'a saldıran rivayetlere yanıt vermektedir. Bu araştırmada Allah'ın peygamberi Eyyûb'un özel olarak ele alınması, onun kıssasının, sıradan bir insana dahi isnat edilemeyecek birçok konuyu ve zayıf rivayetleri içermesi nedeniyledir. Bu tür rivayetlerin bir peygambere veya elçiye isnat edilmesi ise kabul edilemez. Çalışma, uydurmayı ve uydurucuları ortaya çıkarma konusundaki âlimlerin çabalarını ele aldığı gibi, İsrailiyat kaynaklı olanlar da dâhil olmak üzere bu konuların ve rivayetlerin, Kur'an metinlerini anlamaya ve tefekkür etmeye olan kötü etkilerini de açıklamıştır. Elde edilen en önemli sonuçlardan biri, bu iftiraların ve uydurma rivayetlerin büyük miktarda olduğu ve bu rivayetlerin büyük bir kısmının peygamberlik makamını küçültmeyi hedeflediğidir. Öyle ki, birçok peygamber ve elçi bundan kurtulamamıştır. Daha sonra bu uydurma rivayetleri ayıklamak, çürütmek ve onları doğruluk veya yanlışlık açısından açıklamak, kulun peygamberlere ve elçilere olan imanını sağlamlaştıran bir durumdur. Ayrıca, onların sahih hayat hikâyelerindeki doğrular, bu uydurma rivayetlerin birçoğunu izlemeye gerek bırakmayacak şekilde yeterlidir. Araştırma, bu uydurma rivayetlerin tefsir kitaplarına sızdığı noktaları araştırıp tespit etmek ve onları temizlemek için mümkün olduğunca incelemeler ve araştırmalar yapılmasını tavsiye etmektedir. Sonra, peygamber kıssalarının, uydurma rivayetlerden tamamen uzak durması gerektiğini ve yalnızca peygamberlerin ve elçilerin hayatlarındaki yüksek hedefler ve maksatlarla sınırlı olması gerektiğini ifade etmektedir. Bu da özellikle yetişkinler ve çocuklar için geçerlidir. Sonra, Kur'an-ı Kerim'in bazı ayetlerini zayıf rivayetlerle tefsir ederken âlimlerin koyduğu tüm şartların tamamen dikkate alınması gerektiğini vurgulamaktadır. Son olarak, davetçileri ve âlimleri, doğru akide ile çelişen rivayetlerde gevşek davranmanın tehlikesine karşı uyarmakta ve uydurma rivayetlerden tamamen uzak durulması gerektiğini ve onlara karşı dikkat edilmesi gerektiğini vurgulamaktadır. Anahtar Kelimeler: Tefsir. Eyyub (a. s). Olumsuz Etki, Rivayet, Zayıf, Uydurma, Peygamber KıssalarıThe Negative Impact of Weak and Fabricated Narrations on the Interpretation of the Qur'an, especially in the Stories of the Prophets, with a Focus on Prophet Ayyub (Job), Peace Be Upon Him This study seeks to establish a foundational basis for distinguishing and identifying the negative effects of many weak and fabricated narrations on the interpretation of the Book of Allah Almighty, especially regarding the stories of the prophets, peace be upon them. It relies on the inductive method by tracing the narrations in books of exegesis and prophetic traditions, and on the analytical and critical method by analyzing the texts, clarifying their origins and sources, and responding to narrations that defame the messengers and prophets in general or target the person of the Prophet of Allah, Ayoub (Job), peace be upon him, in particular. The focus on Prophet Ayoub in this research stems from the fact that his story includes many topics and weak narrations that cannot be attributed to an ordinary person, let alone to a prophet or messenger. The study has also reviewed the efforts of scholars in exposing fabrications and their perpetrators and explained the impact of these fabricated narrations, including those from Israelite sources, as they negatively affect the understanding and contemplation of Qur'anic texts. Among the most significant findings of the study is the large quantity of such slander and fabricated narrations. The majority of these narrations aim to undermine the status of prophethood, to the extent that many prophets and messengers were not spared. Furthermore, the examination and refutation of these fabricated narrations and the clarification of their authenticity or falsehood contribute to the believer's firm faith in the prophets and messengers. Additionally, the authentic accounts of their lives, peace be upon them, are sufficient and negate the need to pursue these fabricated and false narrations. The study recommends the need for further research and studies to examine all books of exegesis to identify and distinguish them from these fabricated narrations that have been inserted into interpretations and woven around many of Allah's prophets and messengers, peace be upon them. The stories of the prophets should be entirely free from fabricated narrations and should focus solely on the high objectives and purposes of the lives of the prophets and messengers, especially for adults and children alike. Furthermore, all the conditions set by scholars regarding the use of weak narrations in interpreting some verses of the Qur'an should be strictly adhered to. Finally, it warns preachers and scholars against the danger of leniency regarding narrations that contradict sound doctrine and emphasizes the need to completely avoid fabricated narrations and to caution others against them. Keywords: Exegesis (Tafsir), Prophet Job (Ayyub) Peace be Upon Him, Negative Impact, Narration, Weak, Fabricated, Stories of the Prophets.