Türkiye’de Mu‘tezile Hakkında Yapılan Çalışmaların Değerlendirilmesi

Abstract

Bu çalışmada 1920'li yıllardan günümüze kadar devam eden süreçte Türkiye'de Mu'tezile üzerine yapılan çalışmalar değerlendirilmektedir. Mu'tezile'yi felsefî bir akım olarak gören araştırmacılar olduğu gibi bir inanç sistemi olarak görenler de olmuştur. Mu'tezile'yi sadece teolojiden ibaret görmek bu ekolün varlık, bilgi, ahlâk, estetik, dil ve siyaset gibi alanlarda ürettiği düşüncelerin günümüzdeki felsefî sorunların çözümüne katkıda bulunmasına engel teşkil etmektedir. Mu'tezile çalışmalarının gayesi genellikle tarihsel bir ekol olarak bu ekolün görüşlerini anlaşılır kılmaktır. Gerekliliğinde kuşku olmayan bu çaba Mu'tezilî fikirlerin günümüze taşınmasında yeterli değildir. Mu'tezile ile ilgili olarak birçok konu ayrıntılı olarak ele alınmış olmasına rağmen henüz bazı konular ya hiç çalışılmamış ya da yeterli olarak ele alınmamıştır. Mu'tezile araştırmalarında yeterince karşılaştırmaya gidilmemektedir. Mu'tezile'nin İslam felsefe ekolleriyle karşılaştırılması birkaç çalışmayla sınırlı kalmıştırResearch works on Mu’tazila in Turkey since 1920 have been evaluated in this review study. There are also researchers who consider Mu‘tazila as a belief system as well as those who think it as a philosophical movement. However, seeing Mu‘tazila only as a theological sects is actually prevents the capacity of this school in its fields of existence, knowledge, morality, aesthetics, language and politics, with which this school can contribute to the solutions for various problems in contemporary philosophy. Unfortunately, almost all studies on Mu’tazila usually attempted to illustrate this school as a historical thought. However, this approach is likely to be unnecessary and not sufficient for the mobilization of Mu’tazilî ideas in contemporary philosophy. There are some topics have yet to be studied or adequately addressed albeit many of Mu’tazila topics have been dealt until today. Moreover, there is not even enough comparison in Mu‘tazila studies. Comparisons between Mu’tazila and Islamic philosophical thoughts have also been found limited to only a few studies as well