2000 Yılından Günümüze Belediyecilikte Mimarlık ve İmar Faaliyetleri: Mardin Artuklu İlçesi Örneği

Abstract

Belediyeler, kentlerin sağlıklı, estetik ve işlevsel bir şekilde gelişmesi için en önemli yerel aktörler arasında yer almaktadır. Özellikle 2000 yılından itibaren yerel yönetimlerin yetki ve sorumluluk alanlarında yaşanan genişleme, belediyelerin kent planlama, mimari uygulamalar ve imar faaliyetlerinde daha aktif bir rol üstlenmesini sağlamıştır. Bu dönemde belediyecilik anlayışı yalnızca hizmet sunan bir yapıdan çıkmış; şehirleri şekillendiren, yaşam kalitesini artırmaya çalışan bir yönetime dönüşmüştür. Mimarlık ve imar uygulamaları, kentlerin kimliğini belirleyen, kültürel dokuyu koruyan ve geleceğe dönük vizyonlar üreten stratejik araçlara dönüşmüştür. Belediyecilik uygulamalarında 'iyi planlama, iyi yönetimdir' anlayışı giderek ön plana çıkmış; bu kapsamda kamu yapılarının tasarımı, çevre düzenlemeleri ve kentsel dönüşüm gibi alanlarda ciddi ilerlemeler kaydedilmiştir. Bu tez çalışması, Mardin'in merkez ilçesi olan Artuklu 'da 2000 yılından günümüze belediyecilik anlayışındaki dönüşümün mimarlık ve imar faaliyetlerine nasıl yansıdığını incelemektedir. Artuklu'nun tarihi ve kültürel mirası göz önüne alındığında, bu süreçte gerçekleştirilen planlama faaliyetlerinin yerel kimlik üzerindeki etkisi ayrıca önem arz etmektedir. Çalışmada, Artuklu Belediyesi'nin uyguladığı imar planları, hayata geçirdiği mimari projeler ve kent estetiğine yönelik müdahaleler analiz edilmiştir. Ayrıca Türkiye'deki genel belediyecilik yapısının tarihsel gelişimi ile yerel uygulamalar arasındaki ilişki değerlendirilmiş; karşılaşılan yapısal sorunlara dikkat çekilmiştir. Tezin sonucunda, Mardin Artuklu örneğinden hareketle, belediyelerin mimarlık ve imar alanında daha etkili olabilmeleri için öneriler geliştirilmiş; yerel yönetimlerin kent mekânına dair karar alma süreçlerindeki rolü vurgulanmıştır.

Municipalities play a crucial role in ensuring the healthy, aesthetic, and functional development of cities. Since the 2000s, the expansion of the authority and responsibilities of local governments in Türkiye has enabled municipalities to take a more active role in urban planning, architectural practices, and zoning regulations. During this period, the concept of municipal governance has evolved beyond merely providing services, becoming a key actor in shaping cities and improving the quality ofurbanlife. Architecture and zoning practices have become strategic tools that shape urban identity, preserve cultural heritage, and create visions for the future. The approach of 'good planning is good governance' has gained prominence, particularly in areas such as the design of public buildings, environmental regulation, and urban transformation. This thesis examines how the transformation in municipal governance since the 2000s has been reflected in the architectural and zoning practices of Artuklu Municipality, the central district of Mardin. Considering Artuklu's rich historical and cultural heritage, the impact of urban planning activities on local identity is of particular importance. The study analyzes the zoning plans implemented by the municipality, architectural projects realized, and interventions made in urban aesthetics. In addition, the historical development of municipal governance in Türkiye and its relationship with local practices are evaluated, and existing structural challenges are addressed. The thesis concludes with a set of policy recommendations aimed at enhancing the effectiveness of municipalities in the fields of architecture and zoning, emphasizing the decisive role of local governments in shaping urban space.