Turan, Maşallah

Turan, Maşallah

Job Title

Doçent

Email Address

masallahturan@artuklu.edu.tr

Main Affiliation

Department of Basic Islamic Sciences / Temel İslam Bilimleri Bölümü

ORCID ID

0000-0002-5555-6298

Scopus Author ID

WoS Researcher ID

ABP-7652-2022

Full item page

Scholarly Output

6

Articles

2

Citation Count

0

Supervised Theses

4 Scholarly Output Search Results

Now showing 1 - 6 of 6

El-İnsâf fî Keşfi-l Keşşâf eserinde, Fâtiha suresi ve Bakara suresinin 169. ayetine kadar olan ayetlerin tahkîki - Verification of verses Surat al-Fatihah and Surat al Baqarah till verse 169 from the manuscript of al-Insaf fi Kashf al-Kashshaf
(Mardin Artuklu Üniversitesi, 2020) Turan, Maşallah; Turan, Maşallah
Ebu Zur'a'nın Keşşâf ile ilgili yazdığı el yazma eserinin amacı, Zemahşerî'nin bidat olan itizalî görüşleri desteklemesine ve Kur'an ayetlerini mezhebine hizmet edecek şekilde te'vil etmesine dikkat çekmektir. Bu konuda (müellif), onun bidatini ortaya koyan ve dikkat çeken âlimlerin açıklamalarını nakletmektedir. Bununla kitabını okuyan ve araştıranları uyarmak istemektedir. Onunla ilgili görüşlerden doğru olanları ve ona karşı önyargılı olanları da açıklamaktadır. Kendisiyle, Iraklı bir bilge olan babası, bu kitabı tartışırken insaflı olduklarını ortaya koymuşlar. Bu konuda onun ihtilaf ettiği meseleleri ve âlimlerin bu konuda yaptıkları reddiyeleri tek tek zikretmekte, onları ilmi bir üslupla tartışmaktadırlar. İmam Ebu Zur'a bu konuda her sözü sahibine dayandırdığı gibi, Keşşâf'taki hadisleri de tahrîc etmiştir. Allah, bu el yazma eseri yazarak, nüshasını karşılaştırarak ve hadislerini tahrîc ederek, kitapta geçen görüşleri sözkonusu âlimlerin kitaplarına müracaat ederek ispat etme ve açıklama gerektiren (müşkil) bazı kavramları açıklayarak kitaba hizmet etme şerefini bana nasip etti.
İçtimaî tefsirde müteşabihat ve mucize-sünnetullah ilişkisi
(Mardin Artuklu Üniversitesi, 2022) Turan, Maşallah; Turan, Maşallah
Kur'an'ı doğru anlama noktasında bizlere en çok yardımcı olan ilim dalı tefsirdir. Tefsir ilminde geçmişten günümüze temelde aklî ve da naklî tefsir gibi iki ana oluşum olmakla birlikte, bunun dışında Kur'an'ı anlamak için birçok yöntemin ortaya konulduğu söylenebilir. Biz de bu çalışmamızda 19.yüzyılda ilk defa Mısır'da ortaya çıkan İçtimaî Tefsir Ekolünün Kur'an'da ''müteşabih'' olarak nitelendirilen ayetleri nasıl değerlendirdiklerini ve sünnetullah çerçevesinde sahip oldukları anlayışın mucize ayetlerini yorumlamalarına nasıl bir etkide bulunduğunu ele alacağız.
İbnü'l-Müneyyir'in Zemahşerî'ye yönelttiği ehl-i sünnet eleştirisinin kritiği
(Mardin Artuklu Üniversitesi, 2022) Turan, Maşallah; Turan, Maşallah
Mu'tezile mezhebinin en önemli şahsiyetlerinden biri olan Zemahşerî'nin itikadî görüşleri, önemli ölçüde "Keşşâf" adlı tefsir kitabı çerçevesinde şekillenmiştir. Bu nedenle söz konusu kitap üzerinde pek çok araştırma yapılmıştır. Bunlardan bazıları Keşşâf'taki eşsiz dilbilimsel yorumları kaleme alırken bazıları da içerdiği kelamî ve itikadî yorumlara değinmiştir. Keşşaf tefsirinden yararlanarak yazılan tefsirlerden bazıları müstakil eserler iken bazıları ise bu tefsir üzerine doğrudan yazılmış haşiye veya ta'lîka türündendir. Keşşâf tefsiri üzerinde yapılan önemli çalışmalardan biri de İbnü'l-Müneyyir'e ait olan "el-İntisâf mine'l-Keşşâf" adlı kitaptır. Ehl-i Sünnet adına Zemahşerî'yi eleştirdiğini iddia eden İbnü'l-Müneyyir, hatırı sayılır pek çok konuda Ehl-i Sünnetten sadece Eş'arî mezhebine göre hareket etmiştir. Bu çalışmada ana gaye, İbnü'l-Müneyyir'in değindiği konuların, Ehl-i Sünnetin bileşenleri açısından nasıl değerlendirildiği ve onların hangi konularda ittifak edip hangilerinde ayrıştığı gibi hususların tesbiti şeklinde olacaktır.
Zeydi anlayışın Kur'an tefsirindeki Yeri -Yusuf b. Ahmed es-Sülaî ez-Zeydî ve tefsirciliği özelinde-
(Mardin Artuklu Üniversitesi, 2021) Turan, Maşallah; Turan, Maşallah
Malum olduğu üzere Kur'an'da ahlâkî, ictimaî ve kevnî âyetler olduğu gibi ahkâm âyetleri de bulunmaktadır. Aslında ahkâm âyetleri, Tefsir ilminin tedviniyle birlikte tefsir edilmiştir. Fakat ihtiyaç gereği hicrî üçüncü asırdan itibaren bu alanda ihtisas yapmış İslâm âlimleri, sadece ahkâm âyetlerine yönelik müstakil eserler vermeye başlamışlar. Bilindiği kadarıyla ahkâm tefsiri alanında ilk eser, Mükatil b. Süleyman'a (v. 150/767) ait Tefsiru Hamsi Mieti Âyatin mine'l-Kur'an adlı eserdir. Fakat Muhammed Hadi Marife et-Tefsir ve'l-Mufessirun adlı eserinde bu alanda ilk eser veren kişinin Ebû'n-Nadr Muhammed b. es-Sâib el-Kelbî'ye (v. h. 146) ait eser olabileceğini aktarmaktadır. Ayrıca Muhammed Hadi Marife müfessirin, bu eserini İbn Abbas'tan gelen rivayetlerden derlediğini de aktarmaktadır. İbn Nedim'in el-Fihrist adlı eserinde; Bu alanda daha önce Ebu'n-Nadr Muhammed b. es-Sâib el-Kelbî'nin çalışmalarda bulunduğu bilgisine yer verilmektedir. Fakat hem eserin ismi hakkında herhangi bir bilgiye yer verilmemesi hem de eserin günümüze kadar ulaşmaması onun bu alanda yazılan ilk eser olarak kabul edilmesini güçleştirmektedir. İmam Şafiî'nin (v. 204/820) ahkâm âyetlerine dair görüşleri, Ahmed b. Hüseyin el-Beyhakî (v. 458/1066) tarafından müstakil bir eserde toplanmış ve bu eser daha sonra Zahid Kevserî'nin mukaddimesiyle birlikte 1372/1952 yılında Kahire'de neşredilmiştir. Sonraki süreçte ise Hanefî, Şafiî, Malikî ve Hanbelî mezheplerine mensup âlimlerle birlikte, Zeydiyye ve İmâmiyye âlimleri de ahkâm âyetlerine yönelik müstakil eserler vermeye başlamışlar. Bu mezheplere mensup âlimler eserlerinde, kendi mezheplerini destekler mahiyetteki yorumlara yer vermişlerdir. Bu eserlerden bir tanesi de Zeydî âlimlerin en önemlilerinden biri ve 832/1429 yılında vefat etmiş olan Yusuf b. Ahmed es-Sülâî'ye / aittir. Birçok önemli esere sahip olan bu zatın, ahkâm tefsirlerinden olan ve önemli bir yere konumlandırılan eseri, es-Semerâtu'l- Yani'â ve'l- Ahkâmu'l-Vadihatu'l-Kati'â ismiyle meşhur olmuştur. Bu çalışmada ana gaye, müfessirin bu eserde izlediği tefsir metodunun farklı açılardan değerlendirmesi olacaktır. Ayrıca çalışmada, Yusuf b. Ahmed es-Sülaî'nin hayatına, eserlerine ve ilmi kişiliğine ihtiyaç oranında değinilecektir.
GAYB İLMİNİN YORUMLANMASINDAKİ TUTARSIZLIKLAR MUHAMMED ALİ SÂB?NÎ ÖRNEĞİ
(2016) Turan, Maşallah
İnsanoğlunun gayba olan ilgisi yani geleceği bilme, fizikötesi âlemden haberdar olma arzusu, daima var olagelmiştir. Öte yandan insanların gayb âlemine ulaşma ideali, onlarda, üstün niteliklere sahip güçlü bazı kimselerin metafizik âlemden haber verebilecekleri beklentisini oluşturmuş, bunun bir sonucu olarak söz konusu kimselere gaybı bilme niteliği vermişlerdir. Zamanla bu mesele, o derece karmaşık bir hal almıştır ki, net ve tutarlı bir fikre sahip olmak son derece zorlaşmıştır. Bu durum, gayb kavramının içeriğini ve sınırlarını bilmeyi gerekli kılmıştır. Eserlerinde kolay, anlaşılır ve sade bir üslup kullanması yönüyle bilinen Muhammed Ali Sâbûnî, gayb konusunda tutarlı olmayı başaramamış, eserlerinde gayb konusunu, çelişkiler barındıracak şekilde ele almıştır. Konu etrafındaki bulanıklığın bir derece giderilebilmesi ve inanan zihinlerde netlik oluşabilmesi için söz konusu görüşler arasındaki çelişki ve tutarsızlığı gösterip, problemin nasıl çözümlenmesi gerektiğini ele almak gerekir. İşte bu makale Sâbûnî'nin bu konuyu ele alış tarzını mukayeseli bir şekilde değerlendirmektedir
Kur’an’a Göre Kader ve Özgürlük İlişkisi
(2024) Turan, Maşallah
İnsan zihnini en çok meşgul eden konulardan bir tanesi de kader ve özgürlük olgularının birbirine zıt olup olmadıkları meselesidir. Bu sadece günümüzde tartışılan bir konu değildir. Geçmişte de aynı konu enine boyuna tartışılmıştır. Konu hakkında kafa yoranların bir kısmı insanın her alanda özgür olduğu neticesine varırken, bir kısmı ise bireyin bir zorunluluk altında eylemlerini yaptığı görüşüne sahip olmuşlardır. Kimi düşünürler de konu hakkında orta bir yol geliştirme çabası içine girmişlerdir. Görünen o ki aynı konu gerek günümüzde gerekse gelecekte etraflı bir şekilde farklı boyutlarıyla tartışma konusu olmaya devam edecektir. Bizim bu çalışmadaki amacımız, İslam dininin birinci kaynağı olan Kur’an ayetleri bağlamında, kader ile özgürlük ilişkisini ifrat ve tefrite düşmeden itidal düzlemde ele alıp daha ikna edici bir sonuca varmaya çalışmaktır. Geçmişte de böyle bir çaba sergileyen düşünürlerin mutedil bir düzlemde kalabilme adına hangi argümanları geliştirdiklerini hatırlatıp değerlendirmektir. Çalışma yapılırken, nitel yöntemle beraber doküman analizi yöntemi kullanıldı. Bu bağlamda öncelikli olarak kader ve özgürlük anlayışlarının İslam düşünce tarihindeki seyri ele alındı. Akabinde kader hakkında bilgiler verilerek Kur’an’da kaderin nasıl bir yer tuttuğuna değinildi. Sonrasında kader ve özgürlük olgularının Kur’an açısından nasıl bir kategoride ele alınması gerektiği üzerinde duruldu. Sonuç olarak insanın sorguya çekileceği alanda iradesiyle hareket edip özgür olduğu, kendisine seçim hakkının verilmediği alanda kadere tabi olduğu, bazı durumlarda ise bir yönüyle kadere teslim olurken bir yönüyle de özgürce hareket edebildiği tespit ve tahliller neticesinde görülmüş oldu.