Salgın Filmlerinde İdeoloji: Tehdit (Outbreak) ve Salgın (Contagion) Filmleri Üzerine Bir İnceleme

Abstract

Salgın hastalıklar insanlık tarihinin en önemli olgularından birisidir. Milyonlarca insan salgın hastalıklar nedeniyle hayatını kaybetmiş, büyük medeniyetler ve imparatorluklar salgın hastalıklar sonrasında çökmüştür. Ortaya çıkma sıklıklarının giderek artması ve 2000’li yıllardan itibaren hemen hemen iki üç yılda bir yenisinin başlaması, salgın hastalıklara yönelik ilgiyi artırmıştır. Dolayısıyla sinemanın da salgın hastalıklara olan ilgisi artmış ve giderek artan sayıda salgın konulu film üretilmeye başlanmıştır. Bu çalışmada Hollywood yapımı Tehdit (Outbreak, 1995) ve Salgın (Contagion, 2011) filmlerinin ideolojik arka planı çözümlenmiştir. Yapılan çözümleme sonucunda her iki filmde de otoriter bir yönetim anlayışının savunulduğu, demokratik hak ve özgürlüklere önem atfetmeyen, birey yerine devleti ve kamu güvenliğine öncelik veren, toplum yararı karşısında bireylerin yaşam hakkını hiçe sayan oldukça muhafazakâr bir ideolojinin hâkim olduğu bulgulanmıştır. Salgının başlaması ve yayılması bireysel kusur ve dikkatsizliğe, durdurulması ise bireysel başarı ve fedakârlığa indirgenmiş, sorunun ekonomik ve siyasal boyutları görmezden gelinmiştir. Ayrıca Amerikalılar dünyanın kurtarıcıları olarak kodlanırken Afrikalılar ve Çinliler hastalığın hayvanlardan insanlara geçmesine neden olan kişiler olarak etiketlenmiştir.

Pandemics are one of the most important facts of history. Millions of people lost their lives because of pandemics, great civilizations and empires collapsed after pandemics. The increasing frequency of the occurance and showing up of new pandemics in almost 2-3 years from the 2000s on, has increased the interest in pandemics. Hence, the interest of the cinema industry for pandemics has increased and a growing number of movies on pandemics has been produced. In this study, the ideological backgrounds of two Hollywood films, i.e. Outbreak (1995) and Contagion (2011), are analyzed. As a result of the analysis, it has been found that in both films authoritarian management approach is supported, a rather conservative ideology which does not ascribe importance to democratic rights and freedom, prioritizes state and public security over individuals, disregardes the right of life of individuals against the benefit of society. The start and the spread of the pandemic was reduced to individual fault and carelessness while stopping it was reduced to individual success and altruism. Economic and political aspects were ignored. Besides, while Americans were coded as the saviors of the World, Africans and Chinese people were tagged as the ones who caused the illness to pass from animals to humans.