Zendig-Dehr İlişkisi: Kureyşli Zındıkların Zaman ve Ahiret Algısı

Abstract

Bu çalışma, Kuran-ı Kerim'de dehr/zaman kavramı bağlamında ahiretin olmadığını iddia eden kimi müşriklerin zending/zındık olarak tanımlanmaları arasında bir ilişkinin varlığını tartışmaya açmayı hedeflemektedir. Bu dünya hayatından başka bir hayatın olmadığın ileri süren müşriklere göre, her şey dehr/zaman içinde yok olmaya mahkumdur ve ikinci bir hayat söz konusu değildir. Bu anlayışa sahip Kureyşli müşriklerin zındık olarak tanımlanması, kökeni İslam öncesi İran'ın dinî geleneklerine dayanan zendig kavramının önemini arttırmaktadır. Mecûsî geleneğinde tarihsel süreç içerisinde Mani ve Mazdek için kullanılan zendig kavramı, sonraları ana mecra dini düşünceden sapan kişiler için de söz konusu olmuştur. Sâsânîlerin Arap yarımadasındaki varlığıyla bilinir gelen bu kavramın cahiliye Arapları için ne anlama geldiği önem arz etmektedir. Bu çalışma zendig-dehr ilişkisinin imkanını sorgulamaktadır.This article has aimed to open discussion on that the existence of a relationship between some infidels/mushriq who claim the absence of hereafter in the context of Quranic concept dahr/time and the description of them as Zandiq. According to infidels/mushriq, who assert there is no another life beside world life, everything convicts to vanish within dahr/time and there is no second life. The definition of infidels/mushriq as Zandiq comes into question the concept of Zandig/q that has originated from pre-Islamic Iranian Religions. The concept of Zandig/q, which is used for definition of Mani and Mazdak, lately has been used for someone who deviated from mainstream religious thought. The Zandig/q word that has been known via Sasanian invasion to Arabian Peninsula was so important for Arabs. Therefore, this article has investigated the possibility of the relation between Zandiq and Dahr/time.