Bazı Tıbbi ve Aromatik Bitkilerin Köklendirme Özellikleri Üzerine Optimum IBA Dozlarının Saptanması

Abstract

Bu çalışma; perlit köklendirme ortamında farklı IBA dozlarının (kontrol, 1000, 1500, 2000, 2500, 3000, 3500, 4000, 4500, 5000 ve 5500 ppm) Lavanta, (Lavandula angustifolia Mill.), yağ gülü (Rosa damascena Mill.), kadıntuzluğu (Berberis thunbergii DC) ve biberiye (Rosmarinus officinalis L.) bitkilerinin çelikle köklendirilmeleri üzerine etkisini belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Mardin Büyükşehir Belediyesi Fidanlığından 2018 yılında anaç bitkilerden alınan çelikler, 11 farklı IBA dozunda maruz bırakılarak perlitte, sera ortamında dikimleri yapılmıştır. Köklendirmeye bırakılan çeliklerde; kök sayısı, kök uzunluğu ve köklenme oranları hesaplanmıştır. Çalışmada; IBA dozlarının kadıntuzluğu bitkisinde köklenme oranları ve biberiye bitkisinde ise kök uzunlukları üzerine etkisi önemsiz, diğer özellikler üzerine etkileri istatistiksel yönden önemli bulunmuştur. En yüksek kök sayısı lavanta bitkisinde 25.10 adet/bitki ile 4500 ppm, yağ gülü bitkisinde 24.86 adet/bitki ile 4000 ppm, kadıntuzluğunda 15.95 adet/bitki ile 3000 ppm ve biberiyede 33.31 adet/bitki ile 5000 ppm IBA dozu uygulamalarından elde edilmiştir. Kök uzunluğu değerleri, biberiye hariç olmak üzere, lavantada 24.80 cm ile 4000 ppm, yağ gülünde 23.99 cm ile 3000 ppm ve kadıntuzluğu bitkisinde 13.75 cm ile 4000 ppm IBA dozlarında tespit edilmiştir. En yüksek köklenme oranlarının, kadıntuzluğu bitkisi hariç olmak üzere, lavantada 3500 ve 4000 ppm IBA dozlarında %90.00, yağ gülünde 4500 ppm IBA dozunda %76.67 ve biberiyede 5000 ve 5500 IBA dozlarında %93.33 olduğu saptanmıştır.This study was conducted to determine the effect of the different IBA doses (control, 1000, 1500, 2000, 2500, 3000, 3500, 4000, 4500, 5000 and 5500 ppm) on the rooting of Lavender, (Lavandula angustifolia Mill.), damask rose (Rosa damascena Mill.), barberry (Berberis thunbergii DC) and rosemary (Rosmarinus officinalis L.) with cuttings in a perlite rooting medium. Cuttings which were taken from the rootstock plants of Mardin Metropolitan Municipality Nursery in 2018 were subjected to 11 different IBA doses for 5 seconds and planted in the perlite in a greenhouse environment. The number of roots, root lengths and rooting rates were calculated in the cuttings left for rooting for 75 days on average. In the study, the effect of the IBA doses on the rooting rates of barberry and the root lengths of rosemary was found insignificant; but their effect on 4 different medical plant cuttings was found statistically significant. The highest number of roots was obtained as 25.10 piece/plant in lavender from 4500 ppm IBA-dose implementation, as 24.86 piece/plant in damask rose from 4000 ppm IBA-dose implementation, as 15.95 piece/plant in barberry from 3000 ppm IBA-dose implementation and as 33.31 piece/plant in rosemary from 5000 ppm IBA-dose implementation. Except for rosemary, the values of root lengths were found as 24.80 cm in lavender in 4000 ppm IBA dose, as 23.99 cm in damask rose in 3000 ppm IBA dose and as 13.75 cm in barberry in 4000 ppm IBA dose. The highest rooting rates were observed as 90.00% in lavender in 3500 and 4000 ppm IBA doses, 76.67% in damask rose in 4500 ppm IBA dose and 93.33% in rosemary in 5000 and 5500 IBA doses.