Tekin, Ahmet

Tekin, Ahmet

Name Variants

Ahmet
Ahmet Tekin
TEKİN, Ahmet

Job Title

Doçent

Email Address

ahmettekin@artuklu.edu.tr

Main Affiliation

Department of Basic Islamic Sciences / Temel İslam Bilimleri Bölümü

ORCID ID

0000-0002-3402-2895

Scopus Author ID

75692023

Full item page

Sustainable Development Goals Report Points

SDG data could not be loaded because of an error. Please refresh the page or try again later.

Scholarly Output

26

Articles

10

Citation Count

0

Supervised Theses

9 Scholarly Output Search Results

Now showing 1 - 10 of 19

Ta'lîkâtu Ahmet Hilmi el-Koğî 'alâ Elfiyeti İbn Mâlik adlı eserin tahkîk ve tahlîli
(Mardin Artuklu Üniversitesi, 2021) Tekin, Ahmet; Tekin, Ahmet; Department of Basic Islamic Sciences / Temel İslam Bilimleri Bölümü
Şüphesiz tarih boyunca birçok alim İslami ilimler alanında çalışmalar yapmıştır. Bu alanla ilgili yapılan çalışmaların bir sonucu olarak ortaya çok geniş bir külliyat ve literatür çıkmıştır. Yapılan bu çalışmaların hemen hemen tümünün Arapça olması bu dile ayrı bir önem verilmesini gerektirmiştir. Bu gelişmelerin neticesinde dil alanında da birçok çalışma yapılmış ve ortaya birçok eser çıkmıştır. Onlar yaptıkları çalışmalar ve ortaya koydukları eserlerle bu ilimde aşırı gidenlerin dini tahrifini, batıl ehlinin fitnelerini ve cahillerin yanlış yorumlarını engellemişlerdir. Dil alanında çalışmalar yapıp eser veren alimlerden biri de Molla Ahmet Hilmî Koği'dîr. O, İbn Mâlik'in Elfiyye adlı eserine bir ta'lîk yazmış, bu ta'lîkte açıklanması gerektiğini düşündüğü yerleri açıklamış ve bu açıklamalarına Kur'an ayetlerini ve dil bilimcilerin sözlerini delil olarak getirmiştir. Biz de bu çalışmamızda Molla Ahmet Hilmi Koğî'ye ait olan bu değerli el yazması eseri ele aldık. Bu eser sarf ve nahiv alanında yazılmış ancak basımı yapılmamıştır. Koği'nin bu çalışması İbn Mâlik'in Elfiyye adlı eseri için yapılmış en önemli çalışmalardan biri olarak kabul edilmektedir. Bu çalışmada giriş bölümünde İbn-i Mâlik ve eserleri ele alınmıştır. Daha sonra Ahmet Hilmi el-Koği'nin hayatı yazılmıştır. Son olarak ise bu ta'lîkte geçen bütün ayet, hadis, şiir ve meselelerin kaynaklarını belirttikten sonra tahkik ve tahlil yapılmıştır. Yine şerhte ismi geçen veya sözlerinden delil getirdiği kişilerin hayatları kısaca verilmiş ve ilgili kaynakları belirtilmiştir. Bununla birlikte bazı yerlerde Elfiyye üzerine yazılmış diğer şerhlerden de alıntılar yapılmıştır.
Ebû Hayyân el-Endelusî'nin el-Mubdi' fi't-Tasrîf adlı eserinin sarf açısından incelenmesi
(Mardin Artuklu Üniversitesi, 2022) Tekin, Ahmet; Tekin, Ahmet; Department of Basic Islamic Sciences / Temel İslam Bilimleri Bölümü
Bu çalışmada, Arap gramerinin pek çok dilcisine beşiklik eden Endülüs'ün önde gelen âlimlerinden Ebû Hayyân el-Endelusî'nin hayatı ve sarf ilmine dair yazdığı el-Mubdi' fi't-Tasrîf adlı eseri incelenmiştir. Ebû Hayyân, Arap dilindeki yetkinliğiyle bu alanda birçok eser ortaya koymuştur. O, bu eserlerinin bir kısmını kendisinden önce yaşamış ve çalışmalarını beğenip talebelerine okuttuğu büyük dilci İbn 'Usfûr'un eserlerini şerh etmek veya onların özetini çıkarmak suretiyle kaleme almıştır. Bu çalışmanın temel konusunu oluşturan el-Mubdi'de İbn 'Usfûr'un el-Mumti' isimli eserinin bir özetidir. Bu çalışmada, giriş bölümünde Endülüs'ün kısa tarihine değinilmiştir. Daha sonra Endülüslü âlim Ebû Hayyân'ın hayatı güvenilir kaynaklardan kronolojik olarak tespit edilmiştir. Yazdığı eserler, türlerine göre tespit edilmiş ve muhtevasına ulaşılanlar hakkında kısa bilgiler verilmiştir. Ayrıca Türkiye ve Türkiye dışında onun hakkında yapılan çalışmalara değinilmiştir. Ebû Hayyân'ın sarf ilmine dair yazdığı önemli eserlerinden olan el-Mubdi'in önemine değinilmiş ve bu eserde uyguladığı metot ele alınmıştır. Daha sonra eserin sarf açısından incelenmesi yapılmıştır.
ARAP DİLİNDE DÜZENSİZ ÇOĞULLAR VE BUNLARIN KUR'ÂN'DAKİ KULLANIMLARI
(Turkish Studies (Elektronik), 2018) Tekin, Ahmet; Department of Basic Islamic Sciences / Temel İslam Bilimleri Bölümü
Bu çalışmada Arap dilinin önemli konularından biri olan düzensiz çoğullar ve bu çoğulların Kur'ân'daki kullanımları ele alınmıştır. Konuya geçmeden önce çalışmanın giriş kısmında Arap gramerine dair kuralları ilk vazeden kişi hakkında bilgi verilmiştir. Ayrıca Arap gramerine gereksinim görülmesinin arka planında yatan nedenler irdelenmiştir. Buna ilaveten Arap gramerinin ilk numunelerini ortaya çıkaran dilciler özetle zikredilmiş ve bu ilmin tarihi serüvenine kısaca değinilmiştir. Bunun akabinde çoğulların diğer kısmı olan düzenli eril ve düzenli dişil çoğullara da kısaca temas edilmiş ve düzenli eril çoğullara benzediği için onlara eklenen ve onların i‘râbını alan sözcükler hakkında da bilgi verilmiştir. Daha sonra çalışmamızın asıl konusunu oluşturan düzensiz çoğulların kısımlarına yer verilmiştir. Düzensiz azlık çoğulu ve düzensiz çokluk çoğulu ayrı başlıklar altında dilcilerin görüşleri muvacehesinde incelenmiştir. Söz konusu inceleme neticesinde düzensiz çoğulların bu iki kısmı detaylandırılmış ve istatistiki verileri ortaya çıkarılmıştır. Bu veriler ışığında düzensiz azlık ve çokluk çoğullarının yaygın kullanımları dikkate alınarak bunların kısımları ortaya konulmuş ve bu çoğulların i‘râbı hakkında bilgi verilmiştir. Bundan sonra düzensiz çoğulların hangi kalıplarının Kur’ân’da yer aldığı tespit edilmeye çalışılmış ve Kur’ân’da yer almış çoğul kalıplarının her biri için ayetlerden örnekler getirilmiştir. Düzensiz çoğullar ve bu çoğulların Kur'ân'daki kullanımlarıyla ilgili varılan sonuçlara çalışmamızın sonuç kısmında yer verilerek çalışma son bulmuştur.
el-Vâki`iyyetü fi'r-rivâyeti'l-Cezâiriyyeti Vâsînî el-A`rec unmûzecen
(Mardin Artuklu Üniversitesi, 2022) Tekin, Ahmet; Tekin, Ahmet; Department of Basic Islamic Sciences / Temel İslam Bilimleri Bölümü
Bu çalışmanın amacı Cezayirli yazar Vasînî el-A'rec'in romanlarındaki saklı gerçekçiliği araştırma ve Cezayir'deki roman anlayışının gelişimine değinmektir. Araştırmacılar, gerçekçilik konusuna büyük önem göstermişlerdir. Açıktır ki gerçekçilik bir batı ekolü olup hayatın sıkıntı ve acılarını, aynı zamanda nimet ve rahatlığını tasvire yönelen Arap Edebiyatı üzerinde önemli etkisi bulunmaktadır. Nitekim Arap Edebiyatçıları özellikle de Cezayir'deki edebiyatçılar bu gerçekçiliğin realitelerini büyük oranda nakletmeyi başarabilmişlerdir. Bu müstesna şahsiyetler arasında sömürge dönemi ve sonrası Cezayir halkının gerçekçiliğini yansıtabilen ve düşünce hayatının hakikatini, Cezayir'deki sıkıntıların portrelerini aktaran ve bunların çözümü için çaba sarf eden Vasînî el-A'rec yer almaktadır. Ben de bu çalışmada Cezayirli yazar Vasînî el-A'rec'in farklı gerçekçilik türlerini -köy, şehir, vatan, sürgün, bölge gibi- temsil eden rivayetlerinden bazı çalışmaları aracılığıyla gerçekçilik konusunu ele aldım. Bu romanlar -yaklaşık olarak- yazarın romancılık birikimini yansıtmaktadır. Zamansal olarak da bu romanlar 1982-2017 yılları ile sınırlıdır. Bu durum yazarın romanlarındaki anlamlar ve gerçekçilik türleri için genel bir çerçeve sunmaktadır. Bu araştırmamda tanımlama ve tahlile dayalı bir yöntem izledim. Bu çalışma aracılığıyla Vasînî el-A'rec'in gerçekçilik ekolünü son derece iyi işlediği, kendi düşüncelerini ve halkının sıkıntılarını aktarmada ustaca kullandığı ve gerçekçi bir şekilde Arap okurlara sunduğu sonucuna ulaştım.
Müddessir sûresinin lügat, sarf, nahiv ve belâgat açısından incelenmesi
(Mardin Artuklu Üniversitesi, 2022) Tekin, Ahmet; Tekin, Ahmet; Department of Basic Islamic Sciences / Temel İslam Bilimleri Bölümü
ÖZET Kur'ân-ı Kerîm'in yetmiş dördüncü sûresi olan Müddessir sûresi, Mekke'de nazil olmuştur. İniş sırasına göre dördüncü sûredir. Elli altı âyet ve iki yüz elli altı kelimeden ibarettir. Bu sûre adını birinci âyette geçen "el-Müddessir'' kelimesinden almıştır. Bir önceki müzemmil sûresi gibi örtünen ve bürünen anlamını ifade etmektedir. Sûrede Allah Rasûl'unun tebliğ ve davet misyonuyla görevlendirilmesi, müşriklerin ona isyan etmesi ve onların cehennem azabıyla uyarılması gibi hususlar konu edilmektedir. Bu çalışmada Kur'ân-ı Kerîmi'n lafız ve manalarındaki inceliğin doğru kavranabilmesi esasıyla Müddessir sûresi Arap dili açısından incelenmiştir. Dolayısıyla Arap dilinin temelini oluşturan lügat, sarf, nahiv ve belâgat ilimlerinin Müddessir sûresinin doğru anlaşılmasında ne denli önem arz ettiğine dikkat çeklmek istendi. Böylelikle sûrenin bazı âyetlerinde yer alan kelimelerin iştikâkı,cümle yapıları ve edebi sanatları incelenerek âyetlerin ahenki, inceliği ve tenâsübü ilmi yönden ortaya konulmaya çalışıldı. Hem nazmı hem anlam ve içeriği açısından yüksek edebî değere sahip bulunan Müddessir sûresinin âyetlerinin te'vilinde bazı kelimelerin tahlili yapılırken, Arapça sözlüklerin yanısıra muayyen bazı tefsir ve hadis kaynaklarından istifade edilip kelimelerin terkîbi ve mecazi mâna boyutları ortaya koyuldu. Sonuç olarak ilahi vahyi doğru anlamak ve Kur'ân merkezli yapılan çalışmalara katkı sağlamak maksadıyla 148 sayfadan oluşan bu çalışmaya yer verildi
Hz. Ali’nin Şiirlerinde İnsani Değerler
(2022) Tekin, Ahmet; Department of Basic Islamic Sciences / Temel İslam Bilimleri Bölümü
Hicretten takriben yirmi iki yıl önce (m. 600) Mekke’de doğan Hz. Ali’nin (ö. 40/661), gerek nazım gerekse de nesir tarzındaki sözleri şifahi rivayet yöntemiyle aktarılmış ve vefatından çok sonra derlenerek yazıya geçirilmiştir. Şerîf el-Murtazâ (ö. 436/1044), Hz. Ali’nin hayatının farklı merhalelerinde ortaya koyduğu manzum söz ve şiirleri, münacat ve nasihatleri ihtiva eden düşüncelerini düzenleyip bir divanda toplanmış ve bu esere “Dîvânu ʿAlî b. Ebî Tâlib” adını vermiştir. Matbaanın olmadığı ilk zamanlarda istinsah edilmek suretiyle çoğaltılan bu eser, daha sonra İslâm âleminin çeşitli ülkelerinde elden ele dolaştırılarak okunmuştur. Eserin ilk baskısı 19. yüzyılda (Mısır: Bulak matbaası, 1839) yapılmıştır. Bu şiirlerin Hz. Ali’ye aidiyeti hususu günümüze kadar tartışılagelen bir konu olmuştur. Ancak bazı şiirlerin Hz. Ali’ye nisbet edilmesi hususunda ihtilafın bulunması Hz. Ali’nin dilciliğine, şairliğine ve edebiyatçı kimliğine zarar vermemektedir. Nitekim günümüzde bile edebî tenkitte ölçü kabul edilen “şiir, sözün tartısıdır” şeklindeki ifadesi, Hz. Ali’nin edebî kişiliğini ve tenkitçi kimliğini ortaya koymaktadır. Çalışmamız Hz. Ali’nin şiirlerinde yer alan “maddi ve manevi ilişkilerinde insana rehberlik eden bir dizi amaç ve idealler” şeklinde tanımlanan insani değerlerle ilgilidir. Dolayısıyla bu çalışmada insani değerler üzerinde durulmuş, Hz. Ali’nin hayatı ve şiirleri hakkında kısa bir bilgi verilmiş ve daha sonra şiirlerindeki insani değerler tespit edilmeye çalışılmıştır.
İnbâbî'nin hayatı, eserleri ve Arap dilindeki yeri
(Mardin Artuklu Üniversitesi, 2020) Tekin, Ahmet; Tekin, Ahmet; Department of Basic Islamic Sciences / Temel İslam Bilimleri Bölümü
Şemsuddîn Muhammed b. Muhammed b. Hüseyn el-İnbâbî, hicri XII-XIII. asırları arasında Kahire'de yaşamış büyük âlimlerden biridir. İlk dini eğitimini aldıktan sonra 1837'de henüz 12 yaşındayken Ezher Üniversitesi'ne girmiş, burada İbrâhim el-Bâcûrî, Muhammed 'Abdülkuddûs el-Küleybî, Hasan el-Kuveysinî, İbrâhim es-Sekka ve Mustafa ez-Zehebî gibi âlimlerden ders almıştır. Eğitimini tamamladıktan sonra 1851'de Ezher'de ders vermeye başlamış ardından iki kez "Ezher Şeyhi" unvanına sahip olan ender kişilerden olmuştur. el-İnbâbî, Arap belagatı alanında takrir ve haşiye türünde bir çok değerli eser kaleme alarak Arap dili ve belagatine önemli katkılar sunmuştur. Bu çalışmada Mısırlı âlim el-İnbâbî'nin eğitimle iç içe geçmiş hayatı, sağlıklı kaynaklardan kronolojik olarak tespit edilmiştir. Hocaları ve Mısır'ın önemli ilim adamları arasında yer alan öğrencileri hakkında kısa bilgiler verilmiştir. Yazdığı eserler, muhteva bakımından incelenmiş ve türlerine göre tasnif edilerek haklarında içeriklerini doğru bir şekilde yansıtacak kısa ve öz bilgiler verilmiştir. Yazdığı eserlerden Arap dili ve belagatı ile ilgili olanlar temel alınıp incelenerek onun, Arap dilinin alt birimleri olan sarf, nahiv ve belagat alanına yaptığı katkıları ayrı ayrı tespit edilerek örneklerle sunulmuştur. Çalışma esnasında el-İnbâbî'nin bağlı olduğu dil ekolu göz önünde bulundurulmuş ve yer yer el-İnbâbî ile başka ilim adamlarının aynı konuya yaklaşımları karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiştir.
Şair Ebu Haydar Abdunnasır'ın Divanı
(Mardin Artuklu Üniversitesi, 2022) Tekin, Ahmet; Tekin, Ahmet; Department of Basic Islamic Sciences / Temel İslam Bilimleri Bölümü
Suriyeli ŞairEbu Haydar Abdunnasır Tavus,Suriye'nin kuzeyinde yer alan Amude kentinden olup Ramazanel-Buti'nin yanısıra 1983-1989 yılları arasında Şeyh Sadeddin Abdullatif'ten fıkıh, tefsir,hadis ile Arap dili ve edebiyatına dair dersler almıştır. Seçkin alimlerin rıhle-i tedrisatından geçmesi nedeniyle Abdunnasır'ın edebi ve şiirsel yönü öne çıkmıştır. Abdunnasır yaşamının değişik evrelerinde edindiği duygu ve düşüncelerini şiire yansıtarak çalışma konumuzu teşkil eden Divanı'nı oluşturmuştur. Çalışmada şair Abdunnasır hayatı ve Divanı'nın değerlendirilmesinden teşkil olunmuştur. Giriş ve üç bölümden ibaret olan çalışmanın birinci bölümünde; şairimizin hayatına dair veriler değerlendirilmeye çalışılmıştır. İkinci bölüm şairin hayatı bağlamında şiirlerininin duygu ve anlam kritiği yapılmıştır. Üçüncü bölüm ise elyazısıyla kaleme alınan Divan'ın bilgisayar yazısına çevrilmesine ayrılmıştır. Zira şimdiye kadar söz konusu divanın yayımı ve değerlendirilmesi hiçbir çalışmaya konu olmamıştır. Yapılacak çalışmayla bu Divan, Arap dili ve edebiyatı ile akademik camiaya kazandırılmış olacaktır. Ayrıca Suriye iç savaşını da şiirlerinde konu edip dile getirdiği için ileri tarihlerde bu divan bir vesika niteliği taşıyabilecektir.
‘AVÂMİL-İ BİRGİVÎ İLE ‘AVÂMİL-İ HİLMİYYE’NİN MUKAYESESİ
(2019) Tekin, Ahmet; Department of Basic Islamic Sciences / Temel İslam Bilimleri Bölümü
Fetihlerle birlikte İslam coğrafyası genişlemiş tebliğ, irşat ve yöneticilik gibi çeşitli vesilelerle Müslüman Arapların bir kısmı fethedilen bölgelerde ikamet etmişlerdir. Farklı etnik gruplardan meydana gelen yeni İslam toplumunun ortak dili Arapça idi. Kahir ekseriyeti daha önce Arapça bilmeyen bu yeni toplumun Arapça konuşmaya gayret etmeleri, kelimelerin yanlış telaffuz edilmesine neden olmuş ve Arapçaya lahn/hatalı telaffuz girmiştir. Bu olgunun ilk belirtilerinin Hz. Peygamber döneminde görüldüğü söylenmektedir. Arapçada hızla yayılan bu olgunun zamanla Arapların konuşmalarına da yansıması ile dönemin filolog ve yöneticilerini bu konuda önlem almaya sevk etmiştir. Bu sebeple Arap dili ve grameri alanında ciddi faaliyetler sergilenmiştir. Söz konusu faaliyetlerin neticesi olarak Halil b. Ahmed’in (ö. 175/791) el-Cumel fi’n-Nahv’i ve Sîbeveyh’in (ö. 180/796) el-Kitâb’ı gibi şaheserler ortaya çıkmıştır. Daha sonra Arapça öğrenimini kolaylaştırmak için bir kısmı ‘avâmil ismini almış muhtasar eserler meydana getirilmiştir. ‘Avâmil adlı risalelerin ilki Halil b. Ahmed’e nisbet edilmektedir. Onun döneminden günümüze kadar bu üslupla onlarca risale kaleme alınmıştır. Birgivî Mehmed Efendi’nin (ö. 981/1573) ‘Avâmil-i Birgivî ve Ahmet Hilmi Koğî’nin (ö. 1996) ‘Avâmil-i Hilmiyye’si de söz konusu eserlerdendir. Bu çalışmada, bahsi geçen iki risalenin mukayesesi yapılmıştır. Bu iki risalenin farklı açılardan karşılaştırılması neticesinde söz konusu eserlerin ortak ve farklı yönleri ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bunun dışında bu iki risalenin yazarları hakkında özet bilgi verilmiştir
Mekan Kavramının Etimolojik Yapısı, Semantik Analizi ve Kur'an'daki Kullanımı
(2024) Tekin, Ahmet; Department of Basic Islamic Sciences / Temel İslam Bilimleri Bölümü
Bir sözcüğün hangi dile ait olduğu, bu dildeki hangi köke dayandığı, ilk olarak nasıl bir anlam için vazedildiği, zaman içerisinde ne gibi ses, biçim ve anlam değişiklikleri gösterdiği, benzer ve karşıtları arasında kurulan ilişkilerin neler olduğunu öğrenmek için etimoloji bilimini bilmek lazımdır. Bununla birlikte, cümle içindeki bir kelimenin sözlük anlamıyla birlikte biçimsel yapıdan kazanmış olduğu anlamı öğrenmek için morfoloji ilmini bilmek gerekir. Ayrıca sözcüğün anlamını oluşturan kök manaya inmek, bu kök anlamından hareketle tarihî süreçte anlam hareketliliğinin analizini yapmak, kelime ve türevlerinde esas manayı aramak, kelimede meydana gelen anlam daralması, anlam genişlemesi ve anlam kayması gibi anlama ilişkin hareketliliği tespit etmek için semantik bilimini öğrenmek lazımdır. Buna binaen, m-k-n kökünün etimolojik, morfolojik ve semantik yönleri ele alınmış, Cahiliye Dönemi şiirlerinde, Kur’an ve hadislerde genel kullanım durumu örneklerle ortaya konmuştur. Kökün hem sözlük anlamları hem de cümle içinde edindiği anlamlar irdelenmiştir. Bu kapsamda kök sözcüğün esas anlamı açıklığa kavuşturulmaya çalışılmıştır.